آزمایش زینک چیست؟
روی(Zn ) یکی از عناصر حیاتی برای حفظ سلامت بدن که برای سنتز پروتئین، فعالیت آنزیم ها، ساختمان پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک لازم است. به صورت طبیعی در بدن هر فرد باید ۴ گرم روی وجود داشته باشد. منابع روی در غذاهای دارای پروتئین زیاد مثل گوشت ، ماهی و لبنیات می باشد.
چرا آزمایش روی تجویز می‌شود؟
روی یک ماده معدنی اصلی کمیاب می باشد که بعد از آهن بیشترین میزان را در بدن داراست. روی به طور عمده درماهیچه ها ذخیره می‌شود، اما در پوست ، کلیه ها ، کبد، پانکراس، گلبول های سفید و قرمز، پرده شبکیه چشم و استخوان ها نیز یافت می‌شود. کمبود روی ممکن است به دلیل سو تغذیه یا از دست دادن از طریق ترشحات در بیماران با سوختگی و بیماران با آسیب در دستگاه گوارش ایجاد شود.
تفسیر آزمایش روی
مقدار و تفسیر آزمایش روی با توجه به فاکتور سن انجام می‌شود و محدوده مرجع آن توسط آزمایشگاه ارائه می شود. سطح نرمال روی برای مردان ۷۳-۱۲۷ میکروگرم در دسی لیتر و سطح طبیعی برای زنان ۷۰-۱۱۴ میکروگرم در دسی لیتر است.
علائم پایین بودن سطح روی در بدن
با کاهش یا افزایش روی نیز می‌تواند باعث بروز عوارض زیر شود:
• بروز نقص ترمیم پوستی و بهبود دیرهنگام و یا عدم بهبود زخم
• ریزش مو و نازکی غیرطبیعی موها که در این صورت انجام آزمایش ریزش مو صورت می‌گیرد
• اختلال دستگاه ایمنی و التهابی
• بروز عفونت دستگاه تنفسی
• بروز اختلال در سیستم عصبی مرکزی
• ایجاد اختلال و تغییر عملکرد دستگاه چشایی و بویایی
عوارض کمبود روی در آزمایش خون
در موارد شدید کمبود روی ،تظاهرات بالینی به صورت درماتیت، آلوپسی، اسهال، کاهش وزن، عفونت‌های متداول و هیپوگنادیسم در مردان دیده می‌شود. کمبود روی با تأخیر در رشد و بلوغ نوجوانان، هیپوگنادیسم در مردان، پوست خشن، کم‌اشتهایی، بی‌حوصلگی، تأخیر در بهبود زخم و اختلالات چشایی همراه است.
در موارد خفیف کمبود روی الیگواسپرمی و کاهش وزن جزئی مشاهده شده است. روی یک فاکتور رشد است و ازاین‌رو کمبود آن بر رشد جنبه‌های مختلف بدن تأثیر منفی می‌گذارد.
علائم و عوارض بالا بودن روی در آزمایش خون
روی بیش‌ازحد می‌تواند برای سلامتی مضر باشد. از علائم بالا بودن زینک در آزمایش خون می‌توان به تهوع، سرگیجه، سردرد، مشکلات معده، استفراغ و از دست دادن اشتها اشاره کرد. اگر به مدت طولانی و مقدار زیاد روی مصرف کنید ممکن است مشکلاتی مانند کاهش قدرت سیستم ایمنی، سطوح پایین HDL و مس را به دنبال داشته باشد.
علاوه بر این، مصرف دوزهای بالای مکمل روی می‌تواند جذب منیزیم در بدن را کاهش دهد. مصرف دوز زیاد مکمل روی یعنی در مقادیر بسیار فراتر از نیاز بدن، منجر به جذب بیش‌ازحد روی و کمبود مس خواهد شد.
آزمایش روی چه بیماری‌هایی را نشان می‌دهد؟
کمبود روی، ناشی از دریافت مقادیر ناکافی زینک از طریق غذایی هست. جالب است بدانید که فقر روی، همیشه ناشی از رژیم غذایی نامناسب نیست. گاهی مصرف زیاد و دریافت برخی دیگر از عناصر حیاتی بدن مانند مس و آهن سبب می‌شود که روی جذب بدن نشده و کمبود زینک رخ دهد.
چه گروه‌هایی بیشتر در معرض کمبود زینک قرار دارند؟
• نوزادانی که با وزن کم متولد می‌شوند
• بانوانی که دوره شیردهی و یا بارداری را سپری می‌کنند
• افرادی که دچار اسهال مزمن می‌شوند
• بیمارانی که تغذیه سرمی دارند و رژیم تغذیه‌ای عادی ندارند
• افرادی که مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر هستند، در این افراد دستگاه گوارش قدرت جذب روی ندارد
• نوزادانی که تنها با شیر مادر تغذیه می‌شوند
• افراد مبتلا به کم خونی داسی شکل (Sickle cell anemia)
• افراد مبتلا به بیماری‌های فوق کلیوی
• افرادی که آنتی بیوتیک فلوروکینولون و بیس فسفونات مصرف می‌کنند
• افرادی که داروی تتراسایکلین مصرف می‌کنند.
• گیاه‌خوارانی که تنها و یا بیشتر از حبوبات و غلات تغذیه می‌کنند
تأثیر کمبود روی در بارداری
کمبود روی در دوره بارداری با اثرات نامطلوب بر روی جنین مرتبط است و اطلاعات علمی نشان می‌دهد کمبود روی خفیف تا متوسط در کشورهای درحال توسعه کاملاً شایع است. برخی یافته‌های جدید نشان‌دهنده اثر مفید مکمل روی برای مادر و سیستم ایمنی نوزاد و کاهش عوارض ناشی از بیماری‌های عفونی در نوزادان است و همچنین شواهد تحقیقاتی نشان می‌دهد مکمل روی ممکن است از ناهنجاری‌های مادرزادی مانند شکاف لب کام جلوگیری کند.
البته در این زمینه تحقیقات بیشتری در حال انجام است تا اثرات مفید روی در مقیاس بزرگ‌تر در دوران بارداری بر ناهنجاری‌های مادرزادی، عملکردهای ایمنی، تکامل عصبی و سلامت کلی نوزادان روشن شود. روی (Zn )یک عنصر ضروری برای رشد، تکامل و تمایز سلول است. نتایج چندین مطالعه بر روی کمبود روی مادران و جنین نشان می‌دهد که سطوح پایین روی با پیامدهای نامطلوب حاملگی ازجمله سقط جنین، زایمان زودرس، مرده‌زایی و نقص لوله عصبی جنین مرتبط است.
منبع : /https://medlineplus.gov/zinc test/