کلسترول خون : خوب یا بد؟
کلسترول از مواد طبیعی است که در بدن ساخته می شود. مقادیرعمده این ماده توسط کبد و میزان کمی ازآن نیز از طریق مواد غذایی وارد بدن می شود. اگرچه افزایش بیش از حد کلسترول برای بدن مضر است اما میزان مناسب کلسترول نقش مهمی درحفظ غشای سلولی و ساخت هورمون ها ایفا می کند.
کلسترول خون : خوب یا بد؟
کلسترول نوعی لیپید ( چربی) است که کبد آن را به طور طبیعی تولید می‌کند و برای تشکیل غشای سلولی، برخی هورمون‌ها و ویتامین D ضروری است. کلسترول در آب حل نمی‌شود، بنابراین نمی‌تواند به تنهایی از طریق خون حمل می شود. برای کمک به انتقال آن، کبد ترکیبی به نام لیپوپروتئین تولید می‌کند. لیپوپروتئین‌ها ذراتی هستند که از چربی و پروتئین ساخته می‌شوند. آن‌ها کلسترول و تری‌گلیسیرید (نوع دیگری از چربی‌ها) را از طریق جریان خون حمل می‌کنند. دو شکل عمده لیپوپروتئین با چگالی کم یا LDL و با چگالی بالا یا HDL وجود دارد. اگر در خون مقدار زیادی کلسترول LDL (کلسترول منتقل شده توسط لیپوپروتئین با چگالی کم) باشد، این وضعیت به‌عنوان کلسترول بالا شناخته می‌شود. در صورت عدم درمان، کلسترول بالا می‌تواند منجر به تجمع رسوبات چربی در رگ‌های خونی شود. در نتیجه باعث مشکلاتی مانندحمله قلبی یا سکته مغزی شود زیرا این رسوبات می‌توانند منجر به ایجاد لخته شوند.
کلسترول LDL یا کلسترول بد
لیپوپروتئین با چگالی کم یا LDL اغلب «کلسترول بد» نامیده می‌شود زیرا اگر سطح کلسترول LDL خیلی زیاد باشد، می‌تواند روی دیواره رگ‌های خونی جمع شود. این تجمع به عنوان پلاک اترومی نیز شناخته می‌شود. پلاک اترومی عروق خونی را تنگ می‌کند و جریان خون محدود شده و خطر لخته شدن خون افزایش می‌یابد. اگر لخته خون شریان اصلی قلب یا مغز را مسدود کند، می‌تواند باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شود. طبق آخرین آمار این بیماری در در جهان قابل ملاحظه و چشمگیر است. به‌همین‌دلیل توصیه می‌شود سطح کلسترول خون از طریق آزمایش تعیین گردد
کلسترول HDL یا کلسترول خوب
لیپوپروتئین با چگالی بالا یا HDL گاهی «کلسترول خوب» نامیده می‌شود. این نوع لیپوپروتئین کمک می‌کند کلسترول LDL اضافی به کبد بازگردد تا از بدن خارج شود. در نتیجه افزایش آن مانع از تجمع پلاک کلسترول در عروق خونی می‌شود. زیرا سطح نرمال کلسترول HDL در خون می‌تواند خطر لخته شدن خون، بیماری‌های قلبی و سکته را کاهش دهد.
تری گلسیرید
تری‌گلیسرید (تری‌آسیل گلیسرول) نوعی چربی است که در بدن انسان نقش مهمی ایفا می‌کند . در بافت‌های چربی بدن، تری‌گلیسرید نقش ذخیره انرژی را دارد. تاکنون تأثیر تری‌گلیسرید بالا در تنگ شدن دیواره عروق قلبی که باعث بالا رفتن خطر سکته مغزی و حمله قلبی و بیماری‌های قلبی-عروقی می شود، مشخص نشده است .
فاکتورهای خطر بروز عارضه کلسترول بالا
داشتن فاکتورهای زیرخطر ابتلا به کلسترول بالا را افزایش می دهد
- اضافه وزن یا چاقی
- رژیم غذایی ناسالم
- عدم فعالیت بدنی یا ورزش منظم
- مصرف دخانیات
- سابقه خانوادگی کلسترول بالا
- ابتلا به دیابت
- بیماری کلیوی
- کم‌کاری تیروئید
- سن، جنس و نژاد
عوارض کلسترول بالای خون
در صورت عدم درمان، کلسترول بالا باعث تجمع پلاک در عروق خونی می‌شود. با گذشت زمان، این پلاک می‌تواند عروق را تنگ کند . لذا عوارض کلسترول بالا با توجه به موارد شرح داده شده در بالا عبارتند از:
- سکته
- حمله قلبی
- آنژین (درد قفسه سینه)
- فشار خون بالا
- بیماری عروق محیطی
- بیماری مزمن کلیوی
- خطر ابتلا به سنگ صفرا
نحوه صحیح تشخیص کلسترول بالای خون
برای اندازه‌گیری سطح کلسترول، پزشک از یک آزمایش خون ساده (تست کلسترول خون) استفاده می‌کند. معمولا سطح کلسترول تام، کلسترول LDL، کلسترول HDL و تری‌گلیسیرید همزمان ارزیابی می‌شوند. برای انجام این آزمایش، نمونه‌ای از خون شما گرفته شده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. برای انجام صحیح این آزمایش، نیاز است که حداقل از ۱۲ ساعت قبل از خوردن و نوشیدن بجز آب خودداری کنید.
تفسیر این آزمایش چگونه است؟
تعیین محدوده مرجع به عهده آزمایشگاه است و این محدوده از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت است.محدوده مرجع برای اندازه‌گیری سطح کلسترول در آزمایشگاه پیشرو کمتر از 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است .محدوده مرزی آن نیز 200 تا 240 میلی‌گرم در دسی‌لیتر در نظر گرفته می‌شود.
منبع: https://medlineplus.gov/cholesterol.html